น้องหมาบางตัวที่อายุเยอะและยังไม่ทำหมัน เจ้าของมักพามาด้วยปัญหาขับถ่ายลำบาก หรือท้องผูก ซึ่งบางครั้งพบการเบ่งถ่ายจนเกิดภาวะไส้เลื่อนก็มี สำหรับอาการที่พูดถึงนี้ หมอพบว่าในหลาย ๆ กรณีก็ไม่ได้มีสาเหตุโดยตรงมาจากทางเดินอาหาร แต่กลับเป็นภาวะต่อมลูกหมากที่มีขนาดโตขึ้นจนเกิดการขัดขวางระบบขับถ่ายของสุนัข
ต่อมลูกหมากคืออะไร และเมื่อผิดปกติจะสร้างปัญหาอะไรได้บ้าง
ภาพแสดงต่อมลูกหมากโตผ่านฟิล์มเอกซเรย์ (แหล่งภาพ: คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์)
ต่อมลูกหมาก คือ ต่อมที่อยู่ทางช่องท้องด้านท้ายและเป็นส่วนนึงในการผลิตน้ำเชื้ออสุจิของสุนัขเพศผู้ สำหรับน้องหมาที่อายุเริ่มเยอะและเจ้าของยังไม่พาไปทำหมัน เมื่อเกิดปัญหาต่อมลูกหมาก มักมีปัญหาเหล่านี้ร่วมด้วย
- โรคของต่อมลูกหมากโดยตรง เช่น ต่อมลูกหมากโต ต่อมลูกหมากอักเสบ และมะเร็งต่อมลูกหมาก
- โรคทางเดินปัสสาวะ เช่น ปัสสาวะขัด ปัสสาวะมีเลือดปน ทางเดินปัสสาวะติดเชื้อ และระบบทางเดินปัสสาวะส่วนล่างอักเสบ
- โรคทางเดินอาหาร เช่น ขับถ่ายอุจจาระลำบาก เบ่งถ่าย หากเรื้อรังหรือรุนแรงอาจเกิดร่วมกับปัญหาไส้เลื่อนข้างก้น
อาการและโรคทั้งหมดนี้อาจเกิดร่วมกันในน้องหมา หรือบางครั้งพบเพียงปัญหาของคุณภาพน้ำเชื้อที่เปลี่ยนไป เพราะต่อมลูกหมากโตส่งผลให้มีเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว หรือมีเซลล์เนื้องอกปนอยู่ในน้ำเชื้อได้
สาเหตุของต่อมลูกหมากโตมาจากอะไร และรักษาได้อย่างไร
โรคต่อมลูกหมากโต เกิดจากการเพิ่มจำนวนเซลล์ในต่อมลูกหมากที่สูงขึ้นอย่างผิดปกติ โดยมีฮอร์โมนเพศชื่อ Dihydrotestosterone (DHT) เป็นส่วนสำคัญในการกระตุ้นเซลล์ ความผิดปกตินี้พบได้ในสุนัขเพศผู้ที่มีอายุมากกว่า 5 ปี และยังไม่ได้ทำหมัน บางตัวอาจเริ่มมีภาวะต่อมลูกหมากโตแต่ไม่แสดงอาการใด ๆ ก็ได้
แต่สำหรับบางตัวที่มีภาวะต่อมลูกหมากโตร่วมกับต่อมลูกหมากอักเสบ การรักษาอาจใช้ยา Finasteride ที่เป็น 5 apha reductase blocker ซึ่งเป็นยากลุ่มเดียวกับที่ใช้รักษาโรคต่อมลูกหมากโตในคน โดยตัวยาจะไปช่วยยังยั้งการสร้างฮอร์โมนเพศ DHT ที่เป็นสาเหตุหลักของโรคต่อมลูกหมากโต อย่างไรก็ตามการรักษาด้วยยาจะให้ผลตอบสนองเพียงชั่วคราวเท่านั้น ดังนั้นในสุนัขที่ไม่ต้องการเป็นพ่อพันธุ์แล้ว หมอแนะนำให้เจ้าของตัดสินใจทำหมันซึ่งเป็นวิธีลดอิทธิพลของฮอร์โมนเพศผู้ และสามารถแก้ปัญหาได้ถาวรกว่าการใช้ยารักษา
คำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคต่อมลูกหมาก
สำหรับโรคต่อมลูกหมาก เจ้าของอาจสังเกตได้เองถึงความผิดปกติบางอย่างที่เกิดขึ้นกับน้องหมา หากน้องมีภาวะต่อมลูกหมากอักเสบแบบเฉียบพลัน เช่น น้องดูซึม ป่วย มีไข้ และเมื่อคุณหมอทำการตรวจเลือดจะพบว่าค่าเม็ดเลือดขาวในกระแสเลือดสูงขึ้นกว่าปกติ แต่สำหรับกรณีต่อมลูกหมากอักเสบมายาวนานจนเรื้อรัง อาจพบเป็นถุงฝีภายในต่อมลูกหมาก ซึ่งในกรณีนี้คุณหมอจะต้องทำการรักษาในส่วนของฝีภายในต่อมลูกหมากให้หายก่อน แล้วขอให้สุนัขทำหมันเพื่อทำให้ต่อมลูกหมากฝ่อลงไป ซึ่งวิธีนี้จะเป็นการป้องกันการกลับมามีปัญหาของต่อมลูกหมากอีก การป้องกันโรคต่อมลูกหมากในสุนัขที่ดีที่สุด หมอแนะนำให้ทำหมันน้องก่อนอายุ 5 ปี และหมั่นพาน้องหมามาตรวจสุขภาพเป็นประจำอย่างน้อย ๆ ปีละ 1 ครั้ง
หากมีข้อสงสัย สามารถติดต่อสอบถามมาทางเว็บไซต์ได้ เรามีบริการปรึกษาสัตวแพทย์ออนไลน์ หรือแอดไลน์ @deemmipet เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้
บทความน่าสนใจของ DEEMMI: แมวท้องเสีย สุนัขถ่ายเหลวเกิดจากอะไร ป้องกันยังไง
แหล่งอ้างอิง: Prostatic Disease in Dogs
อ. สพ.ญ.ดร. ชื่นสุมน ลิ้มมานนท์
อนุบัตรเวชศาสตร์ระบบสืบพันธุ์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
