ทำไมกระต่ายถึงชอบเลียขนบ่อย ๆ
ตอนผมเป็นเด็ก เวลาที่มีของกินที่ก้ำ ๆ กึ่งว่าจะเสียหรือไม่เสีย แม่มักจะบอกกับผมเสมอว่า ”อย่าเสี่ยงเลยลูก…เอาให้หมาแมวกินไป” ด้วยความเข้าใจว่าสัตว์เลี้ยงกินอะไรก็ได้ไม่ท้องเสียง่าย ๆ เหมือนกันกับคน เพราะชอบเห็นไปเลียอะไรตามพื้นกินก็ไม่เห็นจะท้องเสียเลย พอโตขึ้นถึงรู้ว่า…ผมนั้นเข้าใจผิดไปมาก จริง ๆ แล้วหมาแมวถ่ายเหลวได้ง่ายเช่นเดียวกัน เพียงแต่เราอาจไม่ทันได้สังเกต และเมื่ออาการเจ็บป่วยลุกลามมากขึ้น จนถึงขั้นที่น้องไม่ยอมกินอาหารหรือมีไข้ ถึงค่อยรู้ว่าน้องไม่สบายและพาไปพบสัตวแพทย์ในที่สุด
แมวถ่ายเหลวกับปรกติ เราจะแยกได้จากอะไรบ้าง
ผมเคยเข้าใจไปเองอยู่นานว่า อึแมวจะสามารถเหลวนิด ๆ หน่อย ๆ ได้เป็นเรื่องปรกติ ด้วยว่าน้องที่บ้านก็มีบางช่วงที่ถ่ายเละ ๆ แต่ก็ยังกินอาหารได้และดูร่าเริงไม่ต่างจากเดิม ซึ่งเจ้าของหลายท่านก็มีความเข้าใจคลาดเคลื่อนไปคล้าย ๆ กับผมเช่นกัน ดังนั้นวันนี้ผมในฐานะสัตวแพทย์ จะพาเพื่อน ๆ มาเรียนรู้ลักษณะอึปรกติของน้องแมว ซึ่งจะต้องมีลักษณะและรูปร่างดังต่อไปนี้
1. อุจจาระปรกติ สามารถแยกได้ด้วยตาเปล่าจากสีและรูปทรง
- สีของอุจจาระ ต้องเป็นสีน้ำตาลเข้มเหมือนช็อกโกแลต
- รูปทรงของอุจจาระ ควรเป็นทรงกระบอก กลม ๆ ไม่แบนเป็นริบบิ้น ไม่สั้นเกินไป ทุกรูปแบบที่ไม่เป็นทรงถือว่าผิดปรกติ
- เนื้อสัมผัสของอุจจาระ อึของน้องควรเป็นก้อน ไม่แข็งหรือไม่นิ่มจนเกินไป เวลาที่เก็บขึ้นมาจากพื้นไม่ควรมีอึหลงเหลืออยู่ ดังนั้นหากพบว่ามีน้ำเละ ๆ ติดเป็นคราบอยู่ตามพื้นถือว่าผิดปรกติ
- องค์ประกอบของอึ ไม่ควรมีเศษอะไรที่ย่อยไม่ได้ผสมอยู่ เช่น เศษไม้ เศษกระดูก หญ้า หรือเส้นขนเส้นผม รวมถึงการพบเจอพยาธิ ซึ่งเจ้าของอาจสังเกตเห็นเส้นขาว ๆ รูปร่างเหมือนถั่วงอกยาว ๆ ติดอยู่ หรือพยาธิประเภทที่มีรูปร่างเหมือนเม็ดแตงกวา ซึ่งสามารถขยับไปมาได้ นอกจากนี้อึที่ดีต้องไม่มีมูกไม่มีเลือดปะปน
- จำนวนครั้ง โดยเฉลี่ยแล้วน้องแมวมักขับถ่าย 1-2 ครั้งต่อวัน แต่อาจพบได้มากกว่านั้น ซึ่งก็ถือได้ว่าเป็นปรกติ และเป็นไปตามนิสัยที่คุ้นเคยของสัตว์แต่ละตัว อย่างไรก็ตามให้เจ้าของสังเกตว่า ถ้าน้องมีการถ่ายจำนวนครั้งที่ผิดไปจากเดิม เช่น เคยอึวันละครั้งกลายเป็นวันละหลายครั้ง ก็มีโอกาสที่จะเกิดความผิดปรกติบางอย่างขึ้น
2. อึแมวสามารถจัดแบ่งเป็นเกรด เพื่อประเมินปัญหาแมวถ่ายเหลวได้
เพื่อให้เจ้าของสัตว์สามารถประเมินความผิดปรกติของน้องได้ ก่อนตัดสินใจพามาโรงพยาบาล หมอขอเอาการแบ่งเกรดของอึในสัตว์เลี้ยงมาให้ทุกคนได้รู้จักกัน
2.1. เกรด 1 อึเป็นกระสุน
จะลักษณะคล้ายก้อนกระสุน รูปร่างกลมแข็งและน้องแมวจะใช้เวลาในการเบ่งนาน ลักษณะแบบนี้บางทีเกิดจากปัญหาท้องผูก แมวได้รับอาหารเยื่อใยต่ำจนเกินไป
2.2. เกรด 2 อึทรงกระบอกยาวติดกัน
มองจากภายนอก ต้องดูไม่แข็งหรือนิ่มจนเกินไป มีความชื้นเล็ก ๆ เคลือบบริเวณอึ และไม่มีคราบหลงเหลือเมื่อเก็บขึ้นมาจากพื้น
*** อึเกรด 2 เท่านั้น คือ อึที่ถือว่าปรกติในสัตว์เลี้ยง
2.3. เกรด 3 อึทรงกระบอกหักเป็นท่อน ๆ
ลักษณะอึเกรด 3 จะคล้ายเกรดก่อนหน้า คือ มีผิวหน้านิ่มและมีความชื้นเคลือบเล็กน้อย แต่เมื่อหยิบขึ้นมาจากพื้น มักมีเศษอึติดหลงเหลืออยู่ตามพื้น
2.4. เกรด 4 อึเริ่มเหลวแต่ยังมองเห็นเป็นทรงได้บ้าง
อึแมวเกรดนี้จะมีผิวหน้านิ่มมาก เมื่อหยิบขึ้นมาจะเละและมีเศษอึติดอยู่ที่พื้นค่อนข้างมาก
2.5. เกรด 5 อึฉ่ำน้ำแต่ยังพอดูเป็นทรงบ้าง
เจ้าของจะเริ่มสังเกตเห็นความผิดปรกติได้เองว่าน้องแมวถ่ายเหลว เพราะไม่สามารถหยิบขึ้นมาแบบเป็นก้อนได้ อึจะเละติดพื้นไปหมด
2.6. เกรด 6 อึยังมีเนื้อตั้งยอดอยู่บ้าง
อึลักษณะนี้มักไม่สามารถตั้งเป็นทรงได้แล้ว เจ้าของส่วนใหญ่จะพิจารณาพาน้องแมวมาพบสัตวแพทย์
2.7. เกรด 7 อึเหลวเป็นน้ำไม่เหลือรูปทรง
การเก็บอึเกรดสุดท้าย ต้องใช้วิธีการเช็ดตามพื้นแทนการหยิบจับ
เมื่อแมวถ่ายเหลว สีอึแมวบอกอะไรได้บ้าง
นอกจากรูปทรงและความแข็งหรือเหลวของอึแมวแล้ว สีของอึก็เป็นอีกหนึ่งอย่าง ที่สามารถบอกอาการป่วยต่าง ๆ ของน้องแมวได้เช่นกัน
3. การแยกสีอึแมว ช่วยประเมินภาวะของโรคได้
- อึแมวปรกติ จะเป็นสีน้ำตาลเข้มเหมือนสีของช็อคโกแลต
- อึแมวผิดปรกติ มีสีเขียว เกิดจากการกินหญ้ามากเกินไป หรือกินขนมสีเขียว และอาจหมายถึงภาวะผิดปรกติของถุงน้ำดี
- อึแมวผิดปรกติ มีสีเหลือง เป็นภาวะผิดปรกติของน้ำดีหรือตับ ควรรีบไปพบสัตวแพทย์
- อึแมวผิดปรกติ มีสีแดง จะแยกออกเป็นหลายระดับ ถ้าสีแดงไปหมดก้อน อาจเกิดได้จากการให้ขนมที่มีสารสีแดงมากเกินไป แต่ถ้าอึแมวมีสีปรกติร่วมด้วย (สีน้ำตาล) แต่พบมีลักษณะคล้ายเลือดสีแดงปน มันเกิดจากการมีแผลที่ลำไส้ตรงหรือทวารหนัก (เช่น จากการกินเศษไม้หรือเศษกระดูกแล้วไปทำให้เกิดบาดแผลขึ้นมา)
- อึแมวผิดปรกติ มีสีดำ ถ้าดำไปทั้งก้อนและลักษณะอึเละร่วมด้วย มักเกิดจากการมีเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนต้น เช่น บริเวณกระเพาะ ลำไส้เล็ก หรือลำไส้ใหญ่ส่วนต้น แต่ถ้าอึเป็นก้อนแล้วมีสีดำเพียงรอบนอก ด้านในของก้อนอึยังคงมีสีปรกติ มักเกิดจากการกินธาตุเหล็กเยอะเกินไป เช่นการกินยาบำรุงเลือด
- อึแมวผิดปรกติ มีสีเทา เกิดจากภาวะผิดปรกติของตับอ่อนและน้ำดี ควรรีบไปพบสัตวแพทย์
- อึสีปรกติแต่พบมีจุดขาวแปลก ๆ ปะปนอยู่ จะมีโอกาสเป็นพยาธิตัวตืดได้
เมื่อสีและลักษณะของอึช่วยบอกอะไรหลาย ๆ อย่างให้เรารู้ หมอขอฝากเจ้าของลองสังเกตดูนะ เพราะหากเราเห็นความผิดปรกติได้ไวเท่าไหร่ โอกาสที่น้องจะสุขภาพดีและอยู่กับเราไปนาน ๆ ก็มีมากขึ้นเท่านั้น หมอหวังว่าบทความนี้ จะเป็นประโยชน์กับเจ้าของในดูแลสุขภาพน้องแมว
หากมีข้อสงสัย สามารถติดต่อสอบถามมาทางเว็บไซต์ได้ เรามีบริการปรึกษาสัตวแพทย์ออนไลน์ หรือแอดไลน์ @deemmipet เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้
บทความน่าสนใจของ DEEMMI: เชื้อราแมวติดคนได้ ลักษณะแมวเป็นเชื้อราดูยังไง
แหล่งอ้างอิง: The Scoop On Cat Poop
นสพ. อนรรฆ เกรียงศิริ
คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
