การเลี้ยงสัตว์โดยส่วนใหญ่แล้ว เรามักจะมีกิจกรรมพาน้องออกไปวิ่งเล่นเพื่อให้น้องได้ออกกำลังกาย ซึ่งหลาย ๆ ครั้งพบว่าเกิดการบาดเจ็บที่ข้อขา ทำให้น้องเดินกระเผลกหรือท่าทางการเดินเปลี่ยนไป แต่โดยมากเจ้าของมักมีความเข้าใจว่า สิ่งเหล่านี้เป็นเพียงอาการชั่วคราวและเดี่ยวก็คงหายไป ซึ่งจริง ๆ แล้วการที่น้องหมาน้องแมวเจ็บขา บางครั้งเป็นการบาดเจ็บที่ลึกลงไปยังส่วนของข้อต่อขา จึงทำให้ไม่ได้หายขาดง่าย ๆ แต่เป็นปัญหาสะสมเรื้อรังไปเรื่อย ๆ และถือเป็นภัยเงียบที่ทำร้ายสัตว์เลี้ยงที่เรารักในที่สุด
3 สาเหตุอะไรบ้างที่ทำให้หมาแมวเจ็บขา
1. พื้นทางเดินที่ลื่นจนเกินไป หรือสัตว์ชอบกระโดดขึ้นที่สูง
สิ่งปูรองในบ้าน เช่น พื้นกระเบื้อง หินขัด ปาเก้ มักมีโอกาสทำให้สัตว์เลี้ยงลื่นได้ง่าย เนื่องจากความมันวาวของลักษณะทางเดินเหล่านี้ ดังนั้นหลาย ๆ ครั้งเราอาจเห็นจนชินตาที่สัตว์เลี้ยงวิ่งมาแล้วเกิดอาการเบรคไม่อยู่จนลื่นล้มลงไป และพบว่าวันต่อมาน้องหมาน้องแมวเจ็บขา เดินกระเผลก ๆ ซึ่งการบาดเจ็บในแต่ละครั้งจะทำให้มีการบิดของหัวเข่าที่รุนแรง หรือกรณีเจ้าของมีการชวนน้องเล่นกระโดด อย่างการโยนลูกบอลบนพื้นขัดมัน พบว่าข้อต่อของสัตว์เหล่านี้จะเกิดการรับน้ำหนักที่มากกว่าปกติ จนนำไปสู่การบาดเจ็บที่รุนแรงในที่สุด
2. หมาแมวเจ็บขา เมื่อวิ่งเล่นบนพื้นต่างระดับมากจนเกินไป
การที่น้องหมาน้องแมวชอบกระโดดขึ้นลงที่สูงในบ้านจนเป็นประจำ เช่น ขึ้นโซฟาหรือเตียงนอน จะทำให้เกิดอาการบาดเจ็บสะสม โดยมีสาเหตุจากแรงบดขยี้ที่ข้อต่อหรือหมอนรองกระดูกข้อเข่าในทุก ๆ ครั้งของการกระโดด การบาดเจ็บเหล่านี้ หากเกิดขึ้นเพียงเล็กน้อยเจ้าของจะดูไม่ออก อย่างไรก็ตามการบาดเจ็บจะค่อย ๆ สะสมจนกระทั่งสัตว์เลี้ยงทนไม่ไหวและแสดงความผิดปกติออกมาให้เห็น
3. ข้อขาบาดเจ็บ จากภาวะน้ำหนักตัวสัตว์ที่มากเกินไป
น้องหมาน้องแมวที่อ้วนจะทำให้ข้อต่อต่าง ๆ ทำงานหนัก ยิ่งมีการวิ่งหรือกระโดดด้วยแล้ว จะยิ่งทำให้เกิดแรงกระแทกของข้อต่อมากกว่าสัตว์ที่น้ำหนักตัวเหมาะสม
ตัวอย่างของปัญหาพื้นปูรอง ที่ทำให้หมาแมวเจ็บขา
- สุนัขพันธุ์ปอมเมอเรเนียน ซึ่งจะมีโรคทางพันธุกรรมคือ “สะบ้าเคลื่อน” เมื่อน้องวิ่งเล่นบนพื้นบ้านที่ลื่นเป็นประจำ หรือกระโดดลงจากโซฟาจนเกิดอาการลื่นล้มบ่อย ๆ เข่าของน้องจะเริ่มสะสมอาการบาดเจ็บและพบการอักเสบในบริเวณข้อต่อซ้ำ ๆ อาการจะยังไม่แสดงออกอย่างชัดเจน แต่เจ้าของจะสังเกตได้ในระยะต่อมา เมื่อน้องเริ่มเดินกระเผลกแปลก ๆ โดยมีสาเหตุมาจากเอ็นเข่าที่บาดเจ็บเรื้อรังจนเกิดการขาดลงนั่นเอง
- สุนัขพันธุ์โกลเด้นมีโรคประจำพันธุ์เช่นกัน คือ โรคสะโพกเสื่อม เมื่อน้องวิ่งในพื้นบ้านที่ลื่นเป็นประจำ จะส่งผลให้โรคข้อสะโพกเสื่อมเกิดได้ไวขึ้นจนต้องมีการผ่าตัดเปลี่ยนข้อต่อในที่สุด
- แมวที่ชอบกระโดดลงจากตู้ เมื่อเจอกับพื้นกระเบื้องมันวาว แล้วเกิดอาการลื่นบ่อย ๆ จะส่งผลให้เอ็นหัวไหล่อักเสบซ้ำ ๆ ได้
การป้องกันอาการบาดเจ็บของเอ็น และข้อต่อในหมาแมว
- เลือกพื้นบ้านที่ไม่ลื่นจนเกินไป เมื่อต้องการให้น้องทำกิจกรรมวิ่งหรือกระโดด เช่น พื้นหญ้า พื้นซีเมนต์ พรม และเสื่อโยคะ
- พาน้องไปว่ายน้ำบ้างหากน้องไม่กลัวน้ำ เพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้กับปอดและกล้ามเนื้อ ซึ่งหากสัตว์เลี้ยงมีกล้ามเนื้อที่แข็งแรงแล้ว โอกาสบาดเจ็บจากข้อต่อและเอ็นจะลดลง
- หาสิ่งปูรองนิ่ม ๆ มาวาง ถ้าสัตว์เลี้ยงชอบขึ้นลงที่สูง เช่น กระโดดขึ้นโซฟาหรือเตียงนอนบ่อย ๆ ให้หาอุปกรณ์อย่างพรมเช็ดเท้า เสื่อโยคะ มาวางในบริเวณนั้น ๆ เพื่อลดความเสี่ยงหรือแรงกระแทกของข้อเข่า นอกจากนี้อาจติดแถบกันลื่นบริเวณขึ้นลงบันไดบ้าน เพื่อป้องกันอุบัติเหตุจากการล้มของตัวสัตว์
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้มากจนเกินไป เพราะข้อต่อที่รับน้ำหนักมาก เมื่อเกิดแรงกระแทกตลอดเวลาจะเกิดการอักเสบสะสมทุกวันจนเป็นผังพืด และตามมาด้วยหินปูนเกาะจนข้อเสื่อม สุดท้ายเมื่ออายุของสัตว์เริ่มจะมากขึ้น อาการต่าง ๆ จะแสดงออกมา
รู้อย่างนี้แล้วมาป้องกันการบาดเจ็บที่แฝงมาเงียบ ๆ ให้สัตว์เลี้ยงของเรากันเถอะ เพื่อให้น้องมีข้อต่อที่แข็งแรง เดินได้ วิ่งได้อย่างมั่นคง และอยู่กับเราไปนาน ๆ หากมีข้อสงสัย สามารถติดต่อสอบถามมาทางเว็บไซต์ได้ เรามีบริการปรึกษาสัตวแพทย์ออนไลน์ หรือแอดไลน์ @deemmipet เพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้
บทความน่าสนใจของ DEEMMI: ควรทำหมันแมวและหมามั้ย มีข้อดีข้อเสียอะไรบ้าง
แหล่งอ้างอิง: Other Joint Disorders in Dogs
น.สพ.ชัยวัฒน์ วิญญนันทกุล
คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
